Wśród pracodawców dokonujących potrąceń z wynagrodzenia za pracę często pojawiają się wątpliwości w kwestii prawidłowej wysokości kwot wolnych od potrąceń w przypadku wypłat na przełomie roku (w kolejnym roku kalendarzowym). Zgodnie ze stanowiskiem Głównego Inspektoratu Pracy z 26 stycznia 2011 r. w sprawie kwoty wolnej od potrąceń przy wypłatach należności za rok poprzedni w roku następnym (nr GPP-364-4560-3-1/11/PE/RP) należy pamiętać, że dokonując potrąceń z wynagrodzenia za pracę, pracodawca zobowiązany jest stosować kwotę wolną od potrąceń w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dacie dokonywania potrącenia.

Ustawodawca, uchwalając przepisy ustawy o PPK, przewidział również zmiany, które wpływają na sposób ustalania kwot potrąceń dokonywanych z wynagrodzeń zatrudnionych osób. Polegają one m.in. na tym, że od 1 stycznia 2019 r. podstawą do ustalenia wysokości potrącenia (mającego charakter obowiązkowy lub dobrowolny) jest wynagrodzenie po odliczeniu:

Zerowy PIT wpływa także na kwoty wolne od potrąceń. Wynika to z tego, że wolna od potrąceń jest kwota w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do PPK. A więc w przypadku zatrudnionych objętych zwolnieniem w postaci „zerowego PIT” kwota wolna od potrąceń jest odpowiednio wyższa, albowiem przy jej kalkulowaniu ustawowa płaca minimalna brutto nie będzie pomniejszona o podatek.

W 2023 roku ustawodawca zdecydował się na dwukrotne podwyższenie ustawowego minimum płacowego. Minimalną płacę brutto dla pracownika pełnoetatowego w 2023 roku ustalono na poziomie 3.490 zł na okres od 1 stycznia do 30 czerwca.

Dokonując potrąceń z wynagrodzenia, należy pozostawić pracownikowi do dyspozycji pewną kwotę, którą trzeba mu wypłacić. Pracownik zawsze otrzyma zatem przynajmniej kwotę wolną od potrąceń, której nie można naruszyć. Do wyjątków należy sytuacja, gdy są potrącane alimenty. Wówczas pracodawca nie stosuje kwoty wolnej od potrąceń, ale uwzględnia ograniczenie potrącenia do wysokości 3/5 wynagrodzenia. Sprawdź kwoty wolne od potrąceń w 2023 roku. Prześledź przykłady liczbowe i listy płac.

W 2023 roku ustawodawca zdecydował się na dwukrotne podwyższenie ustawowego minimum płacowego. Minimalną płacę brutto dla pracownika pełnoetatowego w 2023 roku ustalono na poziomie 3.600 zł na okres od 1 lipca do 31 grudnia.

Kwota wolna od potrąceń ulega obniżeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika (art. 871 § 2 kp). W tym przypadku obliczenie kwoty wolnej musi poprzedzać ustalenie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę stosownie do wymiaru czasu pracy. Od tak uzyskanego wynagrodzenia należy odliczyć obciążenia składkowo-podatkowe oraz wpłaty dokonywane do PPK, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania, a otrzymany wynik pomnożyć przez odpowiednią do rodzaju potrącenia stawkę procentową.